ԱՄՆ կառավարության հետազոտության զեկույցն առաջարկում է, որ խմելու ջրում առաջարկվող սահմանաչափից երկու անգամ ավելի ֆտորիդը կարող է դառնալ երեխաների մոտ ավելի ցածր IQ-ի պատճառ:
Զեկույցը, որը հիմնված է նախկինում հրապարակված հետազոտությունների վերլուծության վրա, առաջին անգամն է, որ դաշնային գործակալությունը ներկայացրել է, որ կա կապ ֆտորիդի ազդեցության բարձր մակարդակների և երեխաների մոտ ցածր IQ-ի միջև: Թեև զեկույցը նախատեսված չէր միայն խմելու ջրում ֆտորիդի առողջապահական ազդեցությունները գնահատելու համար, այն ուշագրավ կերպով ներկայացնում է ֆտորիդի բարձր մակարդակների հնարավոր նյարդաբանական ռիսկի մասին:
Ֆտորիդը ամրացնում է ատամները և նվազեցնում է կարիեսը՝ փոխարինելով բնականոն մաշվածության հետևանքով կորցրած հանքանյութերին, ըստ ԱՄՆ Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոնների: Խմելու ջրին ցածր մակարդակներով ֆտորիդի ավելացումը երկար ժամանակ համարվել է անցած դարի հանրային առողջապահության ոլորտի մեծագույն ձեռքբերումներից մեկը:
«Կարծում եմ, որ այս (զեկույցը) վճռորոշ ազդեցություն կունենա է մեր ընկալման մեջ», — այս ռիսկի վերաբերյալասել է Էշլի Մալինը՝ Ֆլորիդայի համալսարանի հետազոտող, ով ուսումնասիրել է հղի կանանց մոտ ֆտորիդի բարձր մակարդակների ազդեցությունը նրանց երեխաների վրա: Նա այն անվանեց իր տեսակի մեջ ամենախիստ իրականացված զեկույցը:
Երկար սպասված այս զեկույցը ներկայացվել է Ազգային թունաբանության ծրագրի կողմից, որը Առողջապահության և մարդու ծառայությունների նախարարության մաս է կազմում: Այն ամփոփում է Կանադայում, Չինաստանում, Հնդկաստանում, Իրանում, Պակիստանում և Մեքսիկայում իրականացված ուսումնասիրությունների արդյունքները, որը եզրակացնում է, որ լիտրում 1.5 միլիգրամից ավելի ֆտորիդ պարունակող խմելու ջուրը հետևողականորեն կապված է երեխաների մոտ ավելի ցածր IQ-ի հետ:
Զեկույցը չի փորձել ճշգրիտ քանակապես որոշել, թե քանի IQ միավոր կարող է կորչել ֆտորիդի ազդեցության տարբեր մակարդակներում: Սակայն զեկույցում ուսումնասիրված որոշ հետազոտություններ առաջարկում էին, որ IQ-ն 2-ից 5 միավորով ցածր էր այն երեխաների մոտ, ովքեր ենթարկվել էին ավելի բարձր ազդեցության:
2015 թվականից ի վեր դաշնային առողջապահության պաշտոնյաները առաջարկել են ջրում ֆտորիդի մակարդակը պահել 0.7 միլիգրամ լիտրում, իսկ դրանից առաջ հինգ տասնամյակ առաջարկվող վերին սահմանը 1.2 էր: Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը խմելու ջրում ֆտորիդի անվտանգ սահմանը սահմանել է 1.5:
Զեկույցում նշվում է, որ ԱՄՆ բնակչության մոտ 0.6%-ը՝ մոտ 1.9 միլիոն մարդ, օգտվում են ջրամատակարարման համակարգերից, որտեղ բնական ֆտորիդի մակարդակը 1.5 միլիգրամ կամ ավելի բարձր է:
«Այս զեկույցի բացահայտումները հարցեր են առաջացնում այն մասին, թե ինչպես կարելի է պաշտպանել այս մարդկանց և ինչն է առավել իմաստալից», — ասաց Մալինը:
324 էջանոց զեկույցը եզրակացություն չի արել ֆտորիդի ցածր մակարդակների ռիսկերի վերաբերյալ՝ նշելով, որ անհրաժեշտ են հետագա ուսումնասիրություններ: Այն նաև չի պատասխանել այն հարցին, թե ինչ ազդեցություն կարող է թողնել ֆտորիդի բարձր մակարդակը մեծահասակների վրա:
Ամերիկյան ատամնաբուժական ասոցիացիան, որը պաշտպանում է ջրի ֆտորացումը, քննադատել էր նոր վերլուծության նախկին տարբերակները և Մալինի հետազոտությունը: Մեկնաբանություն խնդրելիս, խոսնակը չորեքշաբթի օրը ուշ երեկոյան էլեկտրոնային փոստով հայտնեց, որ կազմակերպության փորձագետները դեռևս ուսումնասիրում են զեկույցը:
Ֆտորիդը հանքանյութ է, որը բնականորեն գոյություն ունի ջրում և հողում: Մոտ 80 տարի առաջ գիտնականները հայտնաբերեցին, որ այն մարդիկ, որոնց ջրամատակարարման աղբյուրները բնականորեն ավելի շատ ֆտորիդ ունեին, նաև ավելի քիչ կարիես ունեին, ինչը խթանեց ավելի շատ ամերիկացիների կողմից ատամների առողջության բարելավման համար ֆտորիդի օգտագործմանը:
1945 թվականին Միչիգանի Մեծ Ռապիդսը դարձավ ԱՄՆ-ի առաջին քաղաքը, որը սկսեց ֆտորիդ ավելացնել ծորակի ջրին: 1950 թվականին դաշնային պաշտոնյաները հավանություն տվեցին ջրի ֆտորացմանը՝ ատամների փտումը կանխելու համար, և շարունակեցին խթանել այն նույնիսկ այն բանից հետո, երբ մի քանի տարի անց շուկա մտան ֆտորիդ պարունակող ատամի մածուկների ապրանքանիշերը: Չնայած ֆտորիդը կարող է գալ մի շարք աղբյուրներից, խմելու ջուրը ամերիկացիների համար հիմնական աղբյուրն է, ասում են հետազոտողները: